Ticari Araç Sürücülerinin alması gereken ‘Psikoteknik Sertifikası’ nedir ve nasıl alınır?
Ülkemizde her gün sürücü hatası nedeniyle sayısız kaza meydana geliyor ve bunların bir kısmı ne yazık ki can kaybıyla sonuçlanıyor. Bu durum akıllara şu soruyu getiriyor: ‘İyi bir sürücü olmak için sadece ehliyet almak yeterli midir?’ Sorusunu sık sık gündeme getiriyor. Yetkililer de bu soruyu sormuş olacak. Bir süredir ticari araç sürücüleri için ehliyet yeterli olmuyordu,Aynı zamanda sürücülerin psikoteknik sertifikasına sahip olması gerekmektedir.
Adından da anlaşılacağı gibi psikoteknik belgeleme bir zihinsel durum değerlendirme raporudur. Yaklaşık 1 saat süren test sonunda Başarılı kişilere verilen bu belge olmadan araç kullanmanın cezaları bulunmaktadır. Psikoteknik belgeyi almak için yapılan testte, sürücünün psikolojik ve fiziksel olarak araç kullanmaya uygun olup olmadığı psikolog yardımıyla değerlendiriliyor.
İlk kez duyanlar için kısaca açıklayalım: Psikoteknik belge nedir?
Halk arasında psikoteknik belge olarak bilinir Psikoteknik İnceleme ve Değerlendirme Raporu, İçişleri Bakanlığı Genelgesine göre ticari araç sürücülerinin sahip olması zorunlu olan bir belgedir. 1 Ocak 2021 tarihinden itibaren tüm ticari araç sürücülerinin psikoteknik belgeye sahip olması zorunlu hale geldi. Söz konusu belgelere sahip olmayan ticari araç sürücülerine ceza uygulanacaktır.
Psikoteknik belgesi alması gereken sürücüler:
- taksi şoförleri
- kamyon şöforleri
- kamyon şöforleri
- Öğrenci servis şoförleri
- otobüs şoförleri
- Personeli taşıyan sürücüler
- Minibüs ve minibüs şoförleri
- Diğer ticari araç sürücüleri
Psikoteknik belgeler nasıl alınır?
Psikoteknik belge almak isteyen ticari araç sürücülerinin bulundukları ile başvuruda bulunmaları gerekmektedir. İl Sağlık Müdürlüğünün yetkilendirdiği merkezlerden randevu alarak Psikoteknik Sınav ve Değerlendirme Raporu için yaklaşık bir saat süren bir dizi teste katılabilirler. Test sonunda başarılı olan sürücüler psikoteknik belgesi almaya hak kazanıyor. Sürücü testi başarıyla tamamlayamazsa 1 ay içinde İl Sağlık Müdürlüğü’ne itirazda bulunabilir.
İl Sağlık Müdürlüğü tarafından yetkilendirilen kurumda yapılan testi başarıyla geçen sürücü, daha sonra Devlet veya özel bir hastanede psikiyatrist tarafından muayene edilir.Uzman tarafından onaylanan belge, son olarak İl Sağlık Müdürlüğü tarafından da onaylanıyor ve artık sürücü psikoteknik belgesine sahip oluyor.
Psikoteknik belgenin maliyeti ne kadar?
Psikoteknik İnceleme ve Değerleme Raporu yani psikoteknik belge edinme bedeli her yıl İl Sağlık Müdürlüğü tarafından taban fiyat esas alınarak açıklanmaktadır. Psikoteknik belge için 2023 yılında ödenecek ücret ise 750 TL olarak belirlendi.Ancak başvurduğunuz kuruma göre fiyatlar değişiklik gösterebilir.
Psikoteknik testlerde neler ölçülür?
Psikoteknik belgeleri almak için İl Sağlık Müdürlüğünün yetkilendirdiği kuruma gittiğinizde, 12 test yapılıyor. Yaklaşık bir saat süren bu testlerde sürücünün görsel algısı, görsel hafızası, el ve ayak uyumu, psikomotor becerileri, refleksleri, dikkati ve çevresel görüşü ölçülüyor. Test boyunca sürücüye bir psikolog eşlik ediyor.
Psikoteknik belgeleri almak için gerekli belgeler:
- Sürücü belgesinin aslı ve fotokopisi
- Doğum belgesinin aslı ve fotokopisi
- Ruhsatın iade edilmesi halinde ceza tutanağının aslı ve fotokopisi
Psikoteknik belge için gerekli belgeler bu formda yer almaktadır. Bunlara ek olarak fotoğraf da gereklidir ancak Pek çok kurum o anda gerekli fotoğrafı dijital ortamda çekiyor.İşinizi güvence altına almak istiyorsanız son 6 ay içinde çekilmiş bir vesikalık fotoğrafınızı da yanınızda götürebilirsiniz.
Psikoteknik belgenizi her 5 yılda bir yenilemeniz gerekir:
Psikoteknik belge, ehliyet gibi bir kez alıp ömür boyu sahip olabileceğiniz bir belge değildir. Her 5 yılda bir yenilenmesi gerekiyor. Yenileme işlemi için tıpkı ilk alımda olduğu gibi İl Sağlık Müdürlüğünün yetkilendirdiği kuruma giderek gerekli testleri yaptırmanız gerekmektedir. Yenileme işlemi için ödeyeceğiniz ücret o yıl İl Sağlık Müdürlüğü tarafından belirlenecektir.
Psikoteknik belgesi olmayanlara ceza uygulanır:
Psikoteknik sertifikasına sahip olması gereken ticari araç sürücüleri Bu belgeye sahip olmadan trafik yaparlarsa veya ellerindeki belgenin geçerlilik süresinin 5 yılı aşması halinde 3 bin 584 TL ceza uygulanacak. Ceza süreci fiyatında dönemsel değişiklikler olabilir.
Psikoteknik belgenize e-Devlet üzerinden ulaşabilirsiniz:
- Aşama 1:Buradaki iletişimden e-Devlet sitesini açın.
- Adım 2:E-Devlet hesap bilgilerinizle giriş yapın.
- Aşama 3:E-İmzalı Psikoteknik Değerleme Raporları Sorgulama sayfasını açın.
- Adım #4:Psikoteknik belgenizi burada görüntüleyebilirsiniz.
- Adım 5:İşlem tamamlandı.
Psikoteknik belgenize e-Devlet üzerinden ulaşmak için yukarıdaki adımları takip etmeniz yeterlidir. Basılı psikoteknik belgelerinizi yanınızda taşımanıza gerek yok. Zaten GBT sorgulaması sırasında görülüyor. E-Devlet üzerinden alacağınız kopya da gerçek belge sayılıyor.
Ticari araç sürücüleri için olmalı Psikoteknik belge nedir, nasıl alınır, maliyeti ne kadardır?Psikoteknik belgeler hakkında en güncel bilgiye ulaşmak için bölgenizdeki İl Sağlık Müdürlüğü’nün yetkilendirdiği kurumlara ulaşabilirsiniz.
